Düşünürəm ki, insanın anadan doğma milli mənsubiyyəti yoxdur. Bəli, hər birimiz planet sakiniyik, 6 milyard insanı bağrımıza basacaq nəhəng ürəyimiz olmalıdır. Amma bu qoca dünyanın elə bucaqları də var ki, lap böyüdükdən, həddi buluğa çatdıqdan sonra suyumuza-çörəyimizə çevrilir, ocağımızı da orada qururuq. Fransanın məşhur musiqiçisi, cazmen Silvan Barunun Azərbaycan sevgisi kimi...

Publika.az-ın müsahibi fransız fleyta ifaçısı, dünyanı qarış-qarış dolaşıb musiqisini səpələyən Silvan Barudur.

- Necə oldu ki, Fransanın ən məşhur fleyta ifaçılarından biri baraban, zurna ifa etməyə qərar verdi?

- Fansanın Bretan bölgəsində doğulub böyümüşəm. Daha çox milli musiqilərə maraq göstərirdim, ifa edirdim. Vaxt keçdikcə klassik musiqi və caza yönləndim. Parisə köçüb təhsilimi davam etdirdim. Fransanın çox məşhur, usta sayacağım sənətkarları ilə bir səhnədə konsertlər vermişəm. Bu siyahıda həmçinin Stinqlə birgə çalışan ifaçılar var. Qrupumla birgə dünya qastrollarına çıxmağa başladım. Qarşımda türk musiqisi adlı yeni dünya açıldı. Coşkun Karademir, Erdal Erzincan kimi ifaçıları dinləməyə başladım. Sonra fars musiqisinin qapısını açdım. Bir çox fars musiqisini repertuarıma daxil etdim. Bu yolla Azərbaycan etnik musiqisinə nüfuz etdim. Alim Qasımov Fransada konsert proqramı ilə çıxış edirdi. İfalarını dinləyib sanki sehirləndim. Ən maraqlısı da odur ki, Alim Qaımovun balaban ifaçısı Rafael Əsgərovun ifasını təkrarlamaq istəyirdim.

- Xüsusən də balaban ifa etməyin, hissələrini tapmağın mümkünsüz olduğu ölkədə...

- Doğrudur. Amma bu alətdə muğam ifa etməyi öyrənmək üçün qanım qaynayırdı. Parisdə yaşayan erməni musiqiçiyə müraciət etdim. O, duduk ifaçısıdır, universitetdə müəllim kimi çalışır. Bir müddət mənə alətin texnikasını, öyrətdi. Amma dönə-dönə vurğuladı ki, əgər balabanda gözəl ifa etmək, muğamın sirlərini dərindən mənimsəmək istəyirsənsə, mütləq Azərbaycana getməlisən.

- Çox təəccüblüdür. Bu etirafı sizə bir erməni etdi?

- Bəli, bəli. O dedi ki, mən sənə bundan artığını öyrədə bilməyəcəm. Azərbaycan bu alətin də, musiqinin də vətənidir.

- Və siz buradasınız.

- Bəli. Azərbaycanın məşhur xanəndəsi Qoçaq Əsgərovla tanış olduq. İfasına vurulduğum Rafael Əsgərovla görüşdük. Səfərimin əsas məqsədi balaban, zurna və digər milli nəfəs alətlərinizdə peşəkar səviyyədə ifanın dərinliklərini öyrənməkdir. Həmçinin mən qrupumla birgə dünya musiqilərini sintez edirəm. Fransız etno musiqisi ilə muğam ifasının vəhdəti yəqin ki, hər kəsin zövqünü oxşayacaq. Fransada Azərbaycan muğamının təbliği üçün bu gözəl fürsətdir.

- Kifayət qədər məşhur musiqiçisiniz. Sırf öz ölkənizdə yaşayıb, caz ifa edərək də kifayət qədər böyük auditoriya tərəfindən sevilə bilərsiniz. Sizsə şərq musiqisini sıfırdan öyrənib daha çətin yola əl atmısınız. Bu istəyinizin kökündə mütləq ali səbəb durur...

- Bilirsiniz, Avropa musiqisi gözəldir, yüksək zövqün məhsuludur, amma təəssüf ki, artıq musiqinin modeli itmək üzrədir. Əsrlər keçdikcə daha da yüngülləşir, sadələşir, ənənələr itir. Milli ifalar edən musiqiçilərin sayı azalır. Muğamda isə hər şey fərqlidir. Sən artıq keçmişlə əlaqə qurduğunun fəqinə varırsan. Bu sevdiyin əcdadlarının yadigarıdır, onu şəklini dəyişdirmirik, çətin də olsa, olduğu kimi saxlayaraq bir az da bəzəmək istəyirsən. Bu, tam başqa dünyadır. Yəqin ki, mən də o dünyanın bir parçasıyam.

- Qəlbinizdəki dərin muğam sevgisini də götürüb ölkəmizə gəldiniz. Maraqlıdır, Bakıya ayaq basanda məyus olmadınız?

- Əsla. Şəhəriniz, insanlarınız, mətbəxiniz, hətta çayınız da doğmadır. Tam da arzuladığım məkana qovuşdum.

- Bizdə belə bir deyim var ki, muğamı dinləyən, sevən insan heç vaxt bəsit düşünə bilməz. Muğamdan öncəki Silvanla sonrakı Silvan arasında nə kimi fərq duyursunuz?

- Əvvələr həyatım daha səs-küylü idi. Şəhərin mərkəzində yaşayırdım, dostlarımla tez-tez görüşürdüm. Zurna və balaban ifa etməyə başlayandan sonra isə meşədə bir evə köçüb orada studiya qurdum. Tək yaşayıram, ətrafım isə canlı təbiətlə əhatə olunub. Həm də əminəm ki, lap gecənin bir aləmində oyanıb zurna ifa etsəm, heç kimi narahat etməyəcəm.

- Xüsusən də Fransa kimi ölkədə...

- (Gülür) Bəli.

- Azərbaycan qadını ilə fransız qadınını nota çevirsək hansı janrlar yaranacaq?

- Çox çətin bir o qədər də gözəl sualdır. Çox düşünmək lazımdır... Məncə, fransız qadını caz kimi, şeir kimi həzindir. Amma Azərbaycan qadını mütləq muğam üzərində köklənib. Orada avaz da var, gözəl eşq misraları da. Səs isə lap qədimdən gəlir.

Leyla Sarabi,

Foto: Pərviz Həşimi